Φλώρα ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ, Παρατηρήσεις στη διαμόρφωση του διακονικού κατά τη μέση και την ύστερη βυζαντινή περίδο, , 30|2009, 95-102

Αντικείμενο της μελέτης είναι η εξέταση ορισμένων επιβεβλημένων από λειτουργικές ανάγκες ιδιομορφιών που παρατηρούνται στη διαμόρφωση του χώρου του διακονικού στους ναούς της Μέσης και της Ύστερης βυζαντινής περιόδου. Πρόκειται άλλοτε για μικροαλλαγές, οι οποίες δεν προκαλούν σοβαρή ανισορροπία στη σύνθεση, και άλλοτε για μεγάλες διαφοροποιήσεις στη μορφή των παραβημάτων, οι οποίες χαρακτηρίζουν το ανατολικό τμήμα των ναών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, χώρος διακονικού δεν περιλαμβανόταν καθόλου στον σχεδιασμό του ναού. Σε έναν αρκετά μεγάλο αριθμό βυζαντινών ναών, ο χώρος που αντιστοιχεί στο διακονικό επικοινωνούσε είτε μόνο με το Ιερό Βήμα, οπότε χρησίμευε ως κλειστό σκευοφυλάκιο, είτε μόνο με τον κυρίως ναό, οπότε λειτουργούσε ως παρεκκλήσιο, ή είχε χρήση «προσκυνηματική», καθώς σε αυτόν ήταν τοποθετημένη κάποια λατρευτική εικόνα.