Χαράλαμπος ΜΠΟΥΡΑΣ, Τα τοπικά και τα χρονικά όρια του ψευδοκουφικού διακόσμου, , 34|2013, 25-32

Οἱ ψευδοκουφικές ἐπιγραφές ὡς ἀρχιτεκτονικός διάκοσμος τόσο τῶν τοίχων μέ κεραμεικά στοιχεῖα ὅσο καί μαρμάρινων μελῶν περιορίζεται στόν ἑλλαδικό χῶρο τοπικά (στήν Στερεά, τήν Πελοπόννησο καί τήν Εὔβοια) καί χρονικά (ἀπό τά μέσα τοῦ 10ου ἕως τά τέλη τοῦ 12ου αἰώνα). Διαπιστώνεται ὅτι ἡ ἀφετηρία τοῦ τρόπου αὐτοῦ τῶν διακοσμήσεων εἶναι ἡ μονή τοῦ Ὁσίου Λουκᾶ καί μάλιστα ὁ ναός τῆς Παναγίας. Ἐπισημαίνονται τρεῖς περιπτώσεις ψευδοκουφικῶν διακοσμήσεων ἀμέσως σχετιζόμενες μέ τήν πρωτεύουσα (ἐφυαλωμένα πλακίδια τῶν ἐκεῖ ἐργαστηρίων καί ἐνεπίγραφο μαρμάρινο μέλος ἀπό τήν Χίο). Τό γεγονός ὅτι ἡ Παναγία τοῦ Ὁσίου Λουκᾶ ἔχει πλεῖστα στοιχεῖα κωνσταντινουπολίτικης ἀρχιτεκτονικῆς ἐπιτρέπει τήν ὑπόθεση ὅτι καί ὁ ψευδοκουφικός ἀρχιτεκτονικός διάκοσμός της εἶχε τήν καταγωγή του ἀπό τήν πρωτεύουσα.