Ηλίας ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ, Στροφάδες κέλευθοι. Εικονογραφικές όψεις του προσκαίρου στη μεταβυζαντινή τους σύνθεση, , 22|2001, 61-76


Eξετάζεται η σύλληψη της απεικόνισης του βίου με τροχό που διαρκώς κινείται. Λόγω της σημασίας της η παράσταση συμπεριελήφθη στον εικονογραφικό οδηγό του Διονυσίου εκ Φουρνά. Οι κειμενικές και εικαστικές πηγές που σχετίζονται με τη βυζαντινή περίοδο, παρά τις αρχαιότερες καταβολές τους, εντοπίζονται σε μικρογραφημένους κώδικες του 11ου αιώνα. Σε παραδείγματα του 14ου-15ου αιώνα συνεχίζεται περισσότερο εμπλουτισμένη η ίδια εικαστική σύλληψη με κοσμολογικά σύμβολα, με προσωποιήσεις εννοιών όπως ο Καιρός, ή πρόσθετους επάλληλους κύκλους. Ωστόσο, στα μεταβυζαντινά παραδείγματα, ειδικότερα του 18ου αιώνα, η παράσταση απλοποιείται ενώ η κίνηση του τροχού αποκτά σταθερή περιστροφή που διενεργείται από προσωποιήσεις της Ημέρας και της Νύχτας και ο τροχός μεγαλύτερη μηχανική ακρίβεια. Τελικά, τεκμαίρεται πως η παράσταση, πρωτότυπη σύνθεση στα μεταβυζαντινά χρόνια, εξελίχθηκε και αποκρυσταλλώθηκε αφού αφομοίωσε τις διάφορες επιρροές που δέχθηκε.

Ακολουθήστε το ΕΚΤ: