Thanassis Bravos, Η Συμμαχική Διακοίνωση της 23ης Σεπτεμβρίου και η στάση της Βρετανίας στο ζήτημα της ανατολικής Θράκης, Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 13|1999, 179-208


'Η Συμμαχική Διακοίνωση τής 23ης Σεπτεμβρίου 1922, μέ τηνοποία παραδιδόταν έκ των προτέρων ή Ανατολική Θράκη στουςΤούρκους, άποτέλεσε πλήγμα για τή βρετανική πολιτική. Ή άπο-δοχή έκ μέρους της των κεμαλικών άξιώσεων προκάλεσε βαθύτατηέντύπωση, μια καί ήταν γνωστή ή θέση τού Βρετανού πρωθυπουργούάναφορικά μέ τούς "Ελληνες καί ή σπουδαιότητα πού άπέδιδεστήν εύόδωση των έθνικών τους στόχων, καθώς καί ή σημασία τωνΣτενών για τή διατήρηση τής ναυτικής υπεροχής τής Αύτοκρατο-ρίας στή Μεσόγειο καί τή διασφάλιση, κατ’ αύτύν τον τρόπο, τωνγραμμών έπικοινωνίας της μέ τήν Ινδία. Ούτως έχόντων των πραγμάτων,μια τέτοια ένέργεια άσφαλώς δέν θά ήταν δυνατό -ούτε καίθά έπρεπε- να θεωρηθεί άποτέλεσμα ενός μόνον παράγοντα ή άπόρ-ροια μιας βιαστικής καί έπιπόλαιης έκτίμησης.'Υπό τήν έννοια αύτή: α) ή ελληνική άποτυχία να έπιβάλει τούς ορούς τής Συνθήκης των Σεβρών στους έθνικιστές, β) ή άναγέννη-ση τής τουρκικής δύναμης και ή άναβίωση τής άπειλής της συνδυασμένημέ τ'ις σχέσεις της μέ τη νεαρή Σοβιετική "Ενωση, άλλα καίτήν πολιτική τής δεύτερης άπέναντι στήν Τουρκία, γ) οί διαρκώςέντεινόμενες έπαφές τών άλλων δύο Δυνάμεων τής Entente μέ τονΚεμάλ — πού τελικά οδήγησαν σέ πλήρη κατάρρευση του «άρρα-γούς» μετώπου τής Συμμαχίας καί σέ λιποταξία τής Γαλλίας καίτής ’Ιταλίας, δ) ή έχθρότητα μέ τήν οποία άντιμετώπιζε ή βρετανικήκοινή γνώμη, άλλα καί οί μουσουλμανικοί πληθυσμοί τήςΑυτοκρατορίας, έναν νέο πόλεμο μέ τήν Τουρκία, ε) ό κίνδυνος πούθά συνεπαγόταν για τήν πετρελαιοφόρο Μεσοποταμία μια τέτοιασύγκρουση, καί στ) οί άντικειμενικές στρατιωτικές δυσκολίες πούήταν σύμφυτες μέ τις δυνατότητες ή μή τής Μεγάλης Βρετανίας,θά μπορούσαν να θεωρηθούν ύπεύθυνες γιά τήν ταύτιση τής τελευταίαςμέ τά ύποσχεθέντα τής 23ης Σεπτεμβρίου. 'Η μελέτη λοιπόντών παραγόντων αύτών, όπως καί ή άνάλυση τών σχέσεων μεταξύτους, θά ήταν δυνατό να ερμηνεύσουν τή συγκεκριμένη βρετανικήστάση.

Follow EKT: