Τασούλα Βερβενιώτη, ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΠΟΛΕΜΟ: Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ, Ο ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΑΦΗΓΗΤΗΣ, Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 107|2002, 157-181

Το άρθρο αυτό στοχεύει να αναδείξει κάποια από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ιστορικός της προφορικής ιστορίας στην έρευνα του για τον ελληνικό Εμφύλιο. Επικεντρώνεται στο ρόλο της πολιτικής συγκυρίας και στη διπολική, αλλά βαθιά διαπλεκόμενη, σχέση ερευνητή - αφηγητή. Υποστηρίζει ότι ο πολιτικός εμφύλιος διήρκεσε δεκαπλάσιο χρόνο από τον ένοπλο και γι ' αυτό η πολιτική συγκυρία και συνεπώς και η πρόσληψη των πολιτικών γεγονότων από τους ανθρώπους -και ιδίως τους ερευνητές και τους αφηγητές- καθόρισε και καθορίζει ακόμα και σήμερα όχι μόνο την πορεία αλλά και το περιεχόμενο της ιστορικής έρευνας. Εξετάζει επίσης τα προβλήματα που ανακύπτουν κατά την ερευνητική διαδικασία λόγω της γεωγραφικής κινητικότητας που προκάλεσε ο Εμφύλιος, αλλά κυρίως λόγω της καχυποψίας με την οποία αντιμετωπίζεται ο ερευνητής και του φόβου των αφηγητών να επικοινωνήσουν ανοιχτά τις εμπειρίες τους. Το άρθρο επίσης προσπαθεί να ανιχνεύσει τα κανάλια μέσα από τα οποία διαμορφώθηκε και συγκροτήθηκε η ταυτότητα και η μνήμη των ανθρώπων της αριστεράς, να ανιχνεύσει τη δημιουργία του «κομματικού συλλογικού υποσυνείδητου», τη σιωπή και την άρνηση. Τέλος, προσπαθεί να ορίσει το ρόλο του ερευνητή στην πορεία της έρευνας και τις μεταλλαγές που ο ίδιος υφίσταται σ' αυτή την πορεία όχι μόνο ως άτομο αλλά και ως πολίτης μιας διαρκώς εμπόλεμης κοινωνίας. Η βασική πηγή αυτής της γνώσης που κατατίθεται δε βρίσκεται μόνο στα βιβλία και στις συζητήσεις στις ομάδες προφορικής ιστορίας αλλά κυρίως στην προσωπική εμπειρία που αποκτήθηκε από τη συγκέντρωση προφορικών μαρτυριών.