Χαρίλαος Ζάραγκας, Σχέση μεταξύ φυσικής δραστηριότητας κινητικής απόδοσης και δείκτη μάζας σώματος σε παιδιά πρώιμης παιδικής ηλικίας, Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 8|2015, 119-162
Πολλές έρευνες αναφέρουν τη χρήση συσκευής μέτρησης βημάτων για την εκτίμηση του επιπέδου φυσικής δραστηριότητας (Ε.Φ.Δ.) (Tudor- Locke, 2004, 2011), οι οποίες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι για την προστασία της υγείας των ανθρώπων χρειάζεται ένας αριθμός 10.000 βημάτων την ημέρα. Πολλοί ερευνητές για το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας των παιδιών αναρωτιούνται αν ο συγκεκριμένος αριθμός βημάτων είναι πολύ μικρός για το Ε.Φ.Δ. αλλά και για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στην πρώιμη παιδική ηλικία. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εκτιμηθεί τόσο ο εβδομαδιαίος αριθμός βημάτων όσο και ο αριθμός βημάτων ανά ημέρα των παιδιών πρώιμης παιδικής ηλικίας από διάφορες περιοχές της Ηπείρου και της Κέρκυρας. Η έρευνα αυτή συγκεκριμένα, μελετά το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας (Ε.Φ.Δ.) μέσω της χρήσης συσκευής μέτρησης των βημάτων (αριθμός βημάτων ανά ημέρα), το βαθμό κινητικής απόδοσης (Β.Κ.Α.), μέσω της χρήσης συστοιχίας δεκαοκτώ κινητικών δοκιμασιών (MOT – test, 4- 6 ετών των Zimmer & Volkamer, 1987), το δείκτη μάζας σώματος (Δ.Μ.Σ.), μέσω της μέτρησης ύψους και βάρους, και τη σχέση αυτών των μεταβλητών. Το δείγμα αποτελούνταν από 320 παιδιά (160 αγόρια, 160 κορίτσια), ηλικίας 60 μηνών (±7,5), τα οποία δεν επιλέγηκαν τυχαία, αλλά σύμφωνα με την πρόσβαση που είχε ο ερευνητής σε δημόσια και ιδιωτικά νηπιαγωγεία των Ν. Άρτας, Ιωαννίνων, Θεσπρωτίας, Πρέβεζας και Κέρκυρας κατά τις σχολικές χρονιές 2012 – ’13, 2013 – ’14 και 2014 –‘15. Για τον καθορισμό του αριθμού βημάτων επιλέχτηκαν δώδεκα βηματομετρητές, τύπου YAMAX DIGI-WALKER Electronic Pedometer (SW – 200 System Walking Program). Τα παιδιά φόρεσαν το βηματομετρητή στη ζώνη του παντελονιού τους για μια βδομάδα, συγκεκριμένα από το πρωί αμέσως μόλις σηκώνονταν από τον ύπνο, κατά τη διάρκεια της ημέρας μέχρι τη στιγμή της βραδινής κατάκλισης. Όλες οι μετρήσεις έγιναν κατά τη διάρκεια λειτουργίας των νηπιαγωγείων από τον ερευνητή και σε συνεργασία με τους γονείς. Χρησιμοποιήθηκε περιγραφική στατιστική ανάλυση, εφαρμόστηκε η μέθοδος της πολυμεταβλητής ανάλυσης διακύμανσης (Multivariate Analysis of Variance – MANOVA) και έγινε ανάλυση παλινδρόμησης (Regression Analysis). Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι ο μέσος όρος του αριθμού βημάτων των παιδιών για το μεγαλύτερο μέρος του δείγματος ανά ημέρα είναι μικρότερος των 10.000 βημάτων που προτείνονται από ερευνητές. Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας συμφωνούν με αποτελέσματα για τον εβδομαδιαίο αριθμό βημάτων των νηπίων καθώς και για το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας με αποτελέσματα άλλων σχετικών ερευνών που διεξήχθησαν τόσο στο διεθνή όσο και στον ελληνικό χώρο για την προσχολική ηλικία. Βρέθηκε ένα μεγάλο ποσοστό 64,0% που είχε κανονικό βαθμό κινητικής απόδοσης (Β.Κ.Α.), 20,5% πολύ καλό, αλλά και ένα ποσοστό 15,5% κάτω του κανονικού με το 1,5% αυτού να παρουσιάζει εμφανείς κινητικές αδυναμίες. Δεν παρατηρήθηκαν διαφορές στο Β.Κ.Α. μεταξύ αγοριών και κοριτσιών, παρατηρήθηκαν όμως μεταξύ ηλικιακών ομάδων με τα μεγαλύτερα νήπια να πετυχαίνουν καλύτερες επιδόσεις. Βρέθηκαν επίσης, ποσοστά, 1,2% λιποβαρή, 85,0% με κανονικό Δ.Μ.Σ., 12,8% υπέρβαρα και 0,3% παχύσαρκα. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης παλινδρόμησης έδειξαν ότι υπάρχει θετική σχέση μεταξύ εβδομαδιαίου αριθμού βημάτων (Ε.Φ.Δ.) και Β.Κ.Α., και μια αρνητική σχέση μεταξύ αριθμού βημάτων (Ε.Φ.Δ.) και Δ.Μ.Σ. Συμπερασματικά, τα παιδιά που είχαν μεγάλο εβδομαδιαίο αριθμό βημάτων παρουσίασαν καλές επιδόσεις του Β.Κ.Α. και κανονικές τιμές του Δ.Μ.Σ., σε αντίθεση τα παιδιά που παρουσίασαν μικρό εβδομαδιαίο αριθμό βημάτων εμφάνισαν χαμηλές επιδόσεις του Β.Κ.Α. και για ένα μεγάλο μέρος του δείγματος εμφάνισαν και μεγάλες τιμές του Δ.Μ.Σ.
