Σωτήρης ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ, Ο ναός της Παναγίας Χιλιαδούς στην Εύβοια, , 36|2015, 21-34

Ο ναός της Κοιμήσεως Θεοτόκου Χιλιαδούς είναι μικρών διαστάσεων (9×9 και ύψους 7,30 μ.) και βρίσκεται στην κεντρική Εύβοια. Αποτελεί ένα unicum που προέκυψε από διαδοχικές παρεμβάσεις, που μοιάζει περισσότερο με ένα είδος τρίκλιτης βασιλικής με τυφλό τρούλο, ενώ αναφέρεται ως σταυρεπίστεγος από τους μελετητές. Στη στέγη υπάρχουν κρύπτες κλεισμένες με ελαφρύ τοίχο. Κατά τις εργασίες αποκατάστασης καθαιρέθηκαν τα επιχρίσματα και αποκαλύφθηκε ότι είναι κατασκευασμένος σε δύο φάσεις. Η χρονολόγηση των δύο φάσεων είναι δύσκολη χωρίς την ύπαρξη εξωτερικών μαρτυριών. Ο αρχικός ναός ήταν σταυροειδής εγγεγραμμένος τετράστυλος και μπορεί να χρονολογηθεί γενικά στα μέσα του 11ου αιώνα. Ήταν κατασκευασμένος με ατελές πλινθοπερίκλειστο σύστημα δομής. Διέθετε μεγάλα παράθυρα στο ιερό που στη συνέχεια κλείστηκαν. Κατέρρευσε, ίσως από σεισμούς και με τα υλικά δομής του κατασκευάστηκε στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, η δεύτερη φάση, που έφθασε ως σήμερα.