Χαράλαμπος ΜΠΟΥΡΑΣ, Πολεοδομικά των μεσοβυζαντινών και υστεροβυζαντινών πόλεων, , 20|1999, 89-98

Ο πολεοδομικός σχεδιασμός ως έννοια και οργανωτική αρχή ήταν ανύπαρκτος στις βυζαντινές πόλεις, τόσο του ελλαδικού, όσο και του μικρασιατικού χώρου. Η συνοπτική παρουσίαση των αρχαιολογικών δεδομένων, μολονότι περιορισμένη καθώς τα βυζαντινά στρώματα συνήθως έχουν αφαιρεθεί χωρίς να έχουν μελετηθεί επαρκώς, συνηγορεί προς μια κατάσταση δυναμικής ή όργανικής ανάπτυξης των πόλεων χωρίς προκαθορισμένο σχέδιο. Η παρουσίαση αυτών των δεδομένων αντικρούει τις απόψεις άλλων μελετητών, οι οποίοι στηριζόμενοι στις διατάξεις ενός συμπιληματικού έργου της υστεροβυζαντινής περιόδου είχαν υποστηρίξει την ύπαρξη πολεοδομικού σχεδιασμού. Αυτό που είναι σε κάθε περίπτωση προφανές με τα ως τώρα δεδομένα είναι ότι οι βυζαντινές πόλεις, νέες και παλιές προέκυψαν μορφικά από την επιθυμία κάλυψης των καθημερινών αναγκών των ανθρώπων που κατοικούσαν σε αυτές. Το συμπέρασμα αυτό θα επιβεβαιωθεί μόνο με συστηματική ανασκαφή και ερμηνεία των ευρημάτων τους.