Μάνος Τσατσάνης, Τα κύματα των θεωριών εκδημοκρατισμού και τα αραβικά καθεστώτα: Μεταξύ μεταβασιολογίας και αραβικού εξαιρετισμού, Επιστήμη και Κοινωνία: Επιθεώρηση Πολιτικής και Ηθικής Θεωρίας, 29|2012, 127-150

Με αφορμή την εκδήλωση του κύματος μαζικών κινητοποιήσεων στον αραβικό κόσμο (κυρίως) κατά το πρώτο εξάμηνο του 2011, το άρθρο εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους οι θεωρίες πολιτικής επιστήμης -και οι θεωρίες εκδημοκρατισμού ειδικότερα- έχουν αναλύσει και εξηγήσει στο παρελθόν τη σχέση των αραβικών κρατών με τη δημοκρατία: τις προοπτικές φιλελευθεροποίησης των καθεστώτων στην περιοχή, τους παράγοντες που επηρεάζουν την εντατικοποίηση των αιτημάτων για δημοκρατία και, εν τέλει, τους μηχανισμούς που επιτρέπουν την παρατεταμένη επιβίωση μη δημοκρατικών μορφών διακυβέρνησης στον αραβικό κόσμο. Στο πρώτο μέρος, επιχειρείται μια συνοπτική παρουσίαση της ανόδου και υποχώρησης των βασικών θεωριών εκδημοκρατισμού, από τις υποθέσεις της κλασικής θεωρίας του εκσυγχρονισμού έως το σύγχρονο ‘μεταβασιολογικό’ υπόδειγμα. Στο δεύτερο μέρος, η εστίαση μεταφέρεται στις θεωρητικές προσεγγίσεις που αναπτύχθηκαν κυρίως εντός του τομέα των μεσανατολικών σπουδών, αρκετά συχνά διατυπωμένες με τη μορφή ευθείας κριτικής σε βασικές παραδοχές των θεωριών εκδημοκρατισμού. Ο βασικός σκοπός των συγκεκριμένων θεωρητικών προσεγγίσεων είναι η αναζήτηση των αιτιών για την αντοχή των αυταρχικών καθεστώτων στην περιοχή, με την εγκατάλειψη της παραδοχής ότι τα αραβικά πολιτικά συστήματα βρίσκονται σε διαδικασία μετάβασης προς τη δημοκρατία. Στο τέλος του άρθρου παρατίθενται κάποιες εκτιμήσεις για τις πιθανές επιδράσεις των κινητοποιήσεων του 2011 στο επίπεδο της θεωρίας.