Tibor ŽIVKOVIĆ, The Date of the Creation of the Theme of Peloponnese, Βυζαντινά Σύμμεικτα, 13|1999, 141-155

  Tibor Živković Η χρονολογία της δημιουργίας του θέματος ΠελοποννήσουΣτην ιστορική επιστήμη υπάρχει, για τη δημιουργία του θέματος Πελοποννήσου, η κυρίαρχη άποψη ότι προέκυψε μεταξύ των ετών 783 και 812, είτε ως διαίρεση του θέματος Ελλάδος είτε ανεξάρτητα από αυτό. Στην παρούσα μελέτη, προσπαθήσαμε να λύσουμε και τα δύο αυτά ζητήματα, της χρονολόγησης και του τρόπου δημιουργίας του θέματος Πελοποννήσου. Το συμπέρασμα μας είναι ότι το θέμα Πελοποννήσου προέκυψε από την διαίρεση του θέματος Ελλάδος. Από την άλλη πλευρά, θεωρήσαμε την χρονολόγηση του στο πλαίσιο των διπλωματικών σχέσεων του Βυζαντίου προς τη Δύση (τους Φράγκους) κατά τη βασιλεία της αυτοκράτειρας Ειρήνης. Εξετάζοντας τις πηγές (Χρονικόν της Μονεμβασίας, Σχόλια του Αρέθα και De Administrando Imperio), συμπεράναμε ότι το θέμα. Πελοποννήσου υπήρχε ήδη όταν ανέβηκε στο θρόνο ο Νικηφόρος Α' (802). Στα πλαίσια της πολιτικής της Ειρήνης προς τους Φράγκους στην Ιταλία, συμπεράναμε ότι η εκστρατεία του λογοθέτη Σταυρακίου το 783 ήταν η αρχή της πραγματοποίησης ενός ευρύτερου σχεδίου. Περαιτέρω όξυνση των βυζαντινο-φραγκικών σχέσεων, που κορυφώθηκε με την επίθεση του Καρόλου του Μεγάλου εναντίον του Benevento το 786, οδήγησε στην εκστρατεία του ευνούχου Ιωάννη το 788/89 στην Ιταλία. Ως εκ τούτου, συμπεραίνουμε ότι το θέμα Πελοποννήσου δημιουργήθηκε μεταξύ των ετών 784 και 788, στα πλαίσια των προετοιμασιών για τον πόλεμο με τους Φράγκους, πιο συγκεκριμένα μεταξύ του χειμώνα 786 και του καλοκαιριού 788.