Alexis G.C. SAVVIDES, Internal Strife and Unrest in Later Byzantium, XIth-XIIIth Centuries (A.D. 1025-1261). The Case of Urban and Provincial Insurrections (Causes and Effects), Βυζαντινά Σύμμεικτα, 7|1987, 237-273

 Ἀλέξιος Γ. Κ. Σαββίδης Ἐσωτερικὲς Διαμάχες καὶ Ἀνωμαλίες στὸ Ὕστερο Βυζάντιο, 11ος-13ος αἰ. (1025-1261 μ.Χ.). Ἡ Περίπτωση τῶν Ἀστικῶν καὶ Ἐπαρχιακῶν Κινημάτων (Αἴτια καὶ Ἀποτελέσματα) Βασισμένη στὶς βυζαντινὲς πηγὲς τῆς ἐποχῆς (Κεκαυμένος, Θεοφύλακτος Ἀχρίδας, Νικήτας καὶ Μιχαὴλ Χωνιάτες, Γεώργιος Ἀκροπολίτης, Θεόδωρος Σκουταριώτης, Νικηφόρος Βλεμμύδης, κ.ἄ.) καθὼς καὶ σέ χρήσιμα πορίσματα νεότερων ἐρευνητῶν (Δ. Ξανάλατου, Δ. Ζακυθηνοῦ, G. Ostrogorsky, Α. Kazhdan, Ἰ. Καραγιαννόπουλου, M. Angold, Sp. Vryonis, Ἑλένης Γλύκατζη-Άρβελέρ, Καλλιόπης Μπουρδάρα, κ.ἄ.), ἡ παρούσα μελέτη ἐπιχειρεῖ σφαιρικὴ ἐξέταση τοῦ προβλήματος τῶν ἐσωτερικῶν ἀνωμαλιῶν ποὺ ἐπικράτησαν στὸ Βυζάντιο ἀπὸ τὸ θάνατο τοῦ Βασιλείου Β' Βουλγαροκτόνου ὥς τὴν ἀνακατάληψη τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπὸ τὸν Μιχαὴλ Η' Παλαιολόγο. Ἡ ἐξέταση αὐτὴ γίνεται μέσα στὰ γνωστὰ πλαίσια τῆς ὕπαρξης μιᾶς μακρόχρονης ἐμφύλιας διαμάχης ἀνάμεσα στὴν ἀστική γραφειοκρατία καὶ τὴν ἐπαρχιακὴ στρατιωτικὴ ἀριστοκρατία, φαινόμενο ποὺ κυριάρχησε στὴν πολιτικὴ καὶ κοινωνικὴ ζωὴ τοῦ βυζαντινοῦ κράτους, ἰδιαίτερα κατὰ τὸν 11ο αἰ.Τὸ βασικὸ θέμα τῆς μελέτης, δηλ. τὰ αἴτια καὶ ἀποτελέσματα ποὺ χαρακτήριζαν τὰ στασιαστικὰ καὶ τὰ αὐτονομιστικὰ κινήματα στὴν αὐτοκρατορία κατὰ τὴν ἐξεταζόμενη περίοδο (δηλ. ἐκεῖνα πού στρέφονταν κατά τῆς κεντρικής ἐξουσίας μὲ ἄμεσο στόχο τους τὴν ἀνατροπὴ τοῦ αὐτοκράτορα καὶ τὸ σφετερισμὸ τῆς ἐξουσίας, καὶ ἐκεῖνα κατὰ τὰ ὁποῖα οί κινηματίες αὐτοανακηρύσσονταν ανεξάρτητοι άπο τήν κεντρικὴ ἐξουσία, χωρὶς πάντως νὰ ἐπιδιώκουν τὸν ἐκθρονισμὸ τοῦ ἡγεμόνα καὶ τὴν ἀνατροπὴ τοῦ status quo στὴν αὐτοκρατορία), ἔχει πρόσφατα μελετηθεῖ ἀπὸ τὸ συγγραφέα στὴ διδακτορική του διατριβή, εἰδικότερα γιὰ τὴν περίοδο τῶν Ἀγγέλων, τῶν Λασκαριδῶν τῆς Νίκαιας καὶ τῶν Μεγαλοκομνηνῶν τῆς Τραπεζούντας.Στὸ τέλος τῆς μελέτης παρατίθεται λεπτομερὴς συγκριτικὸς πίνακας τῶν κινημάτων τῆς περιόδου 1025-1261, ὅπου αναφέρονται οἱ κινηματίες (σὲ χρονολογική σύγκριση μὲ τὶς βασιλεῖες τῶν αὐτοκρατόρων), οἱ χρονολογίες τοῦ κάθε κινήματος, ὁ τόπος ἐκδήλωσής του, τὸ εἶδος του (π.χ. στασιαστικό, αυτονομιστικό, συνωμοτικό, κ.ἄ.), ἐνῶ παράλληλα ἀναφέρεται καὶ ἡ κοπὴ νομισμάτων (ὅπου καὶ ὅταν ἔγινε) ἐκ μέρους τῶν κινηματιῶν αὐτῶν.