MARKUS A. DENZEL, INTEGRATION – DISINTEGRATION – REINTEGRATION. GREECE AND THE INTERNATIONAL SYSTEM OF CASHLESS PAYMENT FROM THE MIDDLE AGES TO 1914, Ἑῶα καὶ Ἑσπέρια, 8|2012, 369-390

Το κείμενο εξετάζει τη διαδικασία ένταξης της Ελλάδας στο διεθνές σύστημα πληρωμών χωρίς μετρητά. Το πρώτο κέντρο βαρύτητας εντοπίζεται στη βυζαντινή περίοδο, όταν έμποροι-τραπεζίτες στις ελληνικές πόλεις λίγο ως πολύ συνδέονταν στενά με το επικεντρωμένο στην Ιταλία μεσογειακό σύστημα πληρωμών — μία εξελικτική διαδικασία η οποία μάλλον οδηγήθηκε σε τέλμα μετά την κατάκτηση της Ανατολικής Μεσογείου από τους Οθωμανούς. Μία νέα αρχή διαπιστώνεται από τα τέλη του 17ου αιώνα, όταν παρατηρείται μία (επανα)σύνδεση των κυριότερων εμπορικών και οικονομικών κέντρων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας — Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη και Θεσσαλονίκη — με το ευρωπαϊκό σύστημα πληρωμών χωρίς μετρητά. Το Βασίλειο της Ελλάδος που δημιουργήθηκε τον 19ο αιώνα προσδέθηκε επίσης σε αυτό το σύστημα, αλλά — όπως όλα τα κράτη του νοτιοανατολικού ευρωπαϊκού χώρου — εντάχθηκαν σε αυτό πλήρως μόλις μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Aυτή η διαδικασία εξέλιξης αναλύεται στο ανωτέρω άρθρο μέσα από τις διαθέσιμες συναλλαγματικές ισοτιμίες, ενώ η αδυναμία του ελληνικού νομίσματος τον 19ο αιώνα είχε ως συνέπεια να εμποδίσει έως ένα βαθμό την πρώιμη ένταξη των ελληνικών οικονομικών αγορών στο διεθνές σύστημα πληρωμών χωρίς μετρητά.