Κωνσταντίνος Ράντης, HONNETH VERSUS HORKHEIMER. ΤΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΗΣ ΦΡΑΓΚΦΟΥΡΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ, Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 114|2004, 3-25

Το Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας της Φραγκφούρτης ιδρύθηκε το 1924 και γνώρισε τη μεγαλύτερη επιτυχία του υπό τη διεύθυνση του Max Horkheimer. Οι έννοιες της κρίσης και των κοινωνικών αντιθέσεων αποτελούσαν το θεωρητικό πλαίσιο αναφοράς των εμπειρικών ερευνών του, όπως, λ.χ., στις «Έρευνες για την εξουσία και την οικογένεια» (1936) και στην έρευνα «Η αυταρχική προσωπικότητα » (1950). Σήμερα, μετά από μια τριαντάχρονη διακοπή, το Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας, υπό τη διεύθυνση του Α. Honneth, επαναδραστηριοποιείται στις εμπειρικές κοινωνικές έρευνες με ένα νέο επιστημολογικό παράδειγμα: Η έννοια της κρίσης παραχωρεί τη θέση της στην έννοια του παράδοξου στο θεωρητικό πλαίσιο αναφοράς του Ινστιτούτου. Αυτό σημαίνει ότι η Κριτική Θεωρία, όπως και η αντίστοιχη της κοινωνική εμπειρική έρευνα, εγκαταλείπουν την προτεραιότητα της αντικειμενικής σφαίρας έναντι της υποκειμενικής και απεμπολούν το ενδιαφέρον τους για την άρση της κοινωνικής αδικίας. Το άρθρο στηρίζεται στα εμπειρικά δεδομένα έρευνας που πραγματοποιήθηκε, την περίοδο 2000-2002, σε τρεις παραδειγματικές αγροτικές περιοχές της χώρας