Sofia Avgitidou, Δημιουργικότητα και παιχνίδι στην προσχολική εκπαίδευση: Μία κοινωνιο-πολιτισμική προσέγγιση, Διάλογοι! Θεωρία και πράξη στις επιστήμες αγωγής και εκπαίδευσης, 2|2016, 9-19


Η συγκεκριμένη μελέτη επανεξετάζει την έννοια της δημιουργικότητας στο πλαίσιο της προσχολικής εκπαίδευσης αναδεικνύοντας το νόημά της στο πλαίσιο του «ελεύθερου» παιχνιδιού στο νηπιαγωγείο υπό το πρίσμα της κοινωνιο-πολιτισμικής θεωρίας και της θεώρησης των παιδιών ως δρώντων προσώπων στην συνδιαμόρφωση της καθημερινής τους εμπειρίας (νέα κοινωνιολογία της παιδικής ηλικίας). Η δημιουργικότητα έχει κυρίως συνδεθεί στις μέχρι τώρα έρευνες με τη γνωστική ικανότητα που συνδέεται με συγκεκριμένες ποιότητες της σκέψης όπως η παραγωγή νέων ιδεών, η πρωτοτυπία και η ευελιξία κατά τη διάρκεια επίλυσης προβλημάτων. Στο πλαίσιο της κοινωνιο-πολιτισμικής θεωρίας η δημιουργικότητα των παιδιών δεν αντιμετωπίζεται στην παρούσα εργασία σαν ατομικό χαρακτηριστικό ορισμένων παιδιών αλλά πλαισιώνεται ως αποτέλεσμα των αλληλεπιδράσεων των παιδιών μεταξύ τους και με το εκπαιδευτικό περιβάλλον κατά τις οποίες τα παιδιά κατασκευάζουν δικά τους ενδιαφέροντα, δραστηριότητες με νόημα γι’ αυτά και διαπραγματεύονται τους κανόνες και τα όρια που περιορίζουν τη δράση τους. Υπό αυτή την έννοια, δημιουργικότητα θεωρείται η ικανότητα των παιδιών να διαμορφώσουν το πλαίσιο της δράσης τους αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες, επιλέγοντας λύσεις και τρόπους αντίστασης στις ενήλικες επιλογές, με τρόπο που εξυπηρετεί τις επιθυμίες τους στο παιχνίδι. Στο πλαίσιο της νέας κοινωνιολογίας της παιδικής ηλικίας αναγνωρίζεται η ικανότητα των παιδιών να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων και να επηρεάζουν το περιβάλλον που μεγαλώνουν. Σε αυτό το θεωρητικό πλαίσιο η συγκεκριμένη έρευνα μελετά τους τρόπους με τους οποίους τα παιδιά μπορεί να είναι δημιουργικά στη διάρκεια του ελεύθερου παιχνιδιού αλλά και το πώς οι αξίες, ο τρόπος οργάνωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας και οι κανόνες της τάξης μπορούν να παρέμβουν στις ευκαιρίες που έχουν τα παιδιά να είναι δημιουργικά στο παιχνίδι τους. Η συλλογή δεδομένων βασίστηκε σε επιτόπιες παρατηρήσεις και συνεντεύξεις με τα παιδιά και τις εκπαιδευτικούς σε δύο τάξεις νηπιαγωγείου. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η δημιουργικότητα των παιδιών εκδηλώνεται κατά τις προσπάθειες των παιδιών να αλλάξουν το πλαίσιο του παιχνιδιού (χρόνος, χώρος, κανόνες, σενάρια) είτε μέσω της προσαρμογής στους κανόνες των ενηλίκων ή μέσα από τη δόμηση νέων νοημάτων και ενδιαφερόντων, τρόπων και δραστηριοτήτων. Η έρευνα αυτή καταλήγει με προτάσεις για εκπαιδευτικούς σε σχέση με το πώς να αναγνωρίζουν τη δημιουργικότητα των παιδιών και πώς να υποστηρίζουν σχετικές ευκαιρίες για την ανάπτυξή της.

Follow EKT: