Λάμπρος Σταύρου, Το πρόβλημα συμβολοποίησης στο παιδί με νοητική υστέρηση: εννοιολογική και κλινική προσέγγιση, Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 1|1997, 187-218
Το άρθρο αυτό εκπονήθηκε στο πλαίσιο της συνεργασίας του Εργαστηρίου Ειδικής και Θεραπευτικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννί- νων (ΕΡ.Ε.Θ.Α.) με το Εργαστήριο Ψυχοπαθολογίας της Ταυτότητας, της Σκέψης και των Διαδικασιών της Υγείας (Laboratoire de psychopathologie de Γ Identité, de la Pensée et des Processus de santé) του Πανεπιστημίου Paris X, του οποίου προΐσταται ο καθηγητής B. Gibello.Ειδικότερα, σε μια πρώτη φάση επιχειρείται μια διεπιστημονική συνάρθρωση των θεωρητικών και κλινικών δεδομένων - πορισμάτων (της γνωστικής, κλινικής και πειραματικής ψυχολογίας), τα οποία αφορούν σε συγκεκριμένες διαταραχές της νοημοσύνης, όπως οι εξελικτικές και γνωστικές δυσαρμονίες, οι ψυχώσεις και η νοητική σύγχυση.Υποστηρίζουμε ότι η δομή της σκέψης συναρθρώνεται από: (ΐ) το περιεχόμενο της σκέψης (contenu de pensée) και (ii) το περιέχον της σκέψης (contenant de pensée).Τα περιέχοντα της σκέψης είναι στενά συνδεδεμένα με τους γνωστικούς μηχανισμούς μάθησης, γι’ αυτό η δυσλειτουργία τους επιφέρει έναν ορισμένο αριθμό μαθησιακών δυσκολιών. Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις κατηγορίες περιεχόντων της σκέψης, οι οποίες βρίσκονται σε στενή αλληλεπίδραση: (ί) τα φαντασιωτικά περιεχόμενα της σκέψης (contenants de pensée fantasmatiques), (ii) τα γνωστικά περιέχοντα της σκέψης (contenants de pensée cognitifs), (iii) τα ναρκισσιστικά περιέχοντα της σκέψης (contenants de pensée narcissiques).H δυσλειτουργία ενός περιέχοντος της σκέψης στο παιδί των πρώτων σχολικών χρόνων επιφέρει μια σειρά μαθησιακών δυσκολιών. Πιο συγκεκριμένα, η δυσλειτουργία των γνωστικών περιεχόντων της σκέψης προκαλεί σε μεγάλο βαθμό, δυσκολίες σε ειδικούς» γνωστικούς τομείς, η κανονική εξέλιξη και λειτουργία των οποίων αποτελούν προαπαιτούμενα για (ΐ) την έμεση εισαγωγή - μύηση στα γραπτά σύμβολα στο νηπιαγωγείο και την άμεση εισαγωγή, κατάκτηση και πρόσκτηση της γραφής και ανάγνωσης στο δημοτικό σχολείο, και (il) την κα- τάκτηση και πρόσκτηση των λογικομαθηματικών εννοιών στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο.Σημειώνουμε ότι η θεωρία του περιέχοντος και του περιεχομένου της σκέψης είναι απόρροια της κλινικής παρατήρησης παιδιών και εφήβων με μαθησιακές διαταραχές. Συνακόλουθα, η παραπάνω θεωρία μπορεί να συμ- βάλει στη δόμηση ενός θεσμικού πλαισίου εκπαίδευσης και επανεκπαίδευσης των παιδιών με γνωστικές διαταραχές.Σε μια δεύτερη φάση, επιχειρείται μια ψυχοπαθολογική, δυναμική και δομική προσέγγιση των προβλημάτων συμβολοποίησης και πνευματι- κοποίησης των παιδιών με νοητική υστέρηση (déficients mentaux). Τα αποτελέσματα των προβολικών και ψυχομετρικών δοκιμασιών αναδεικνύ- ουν μια καθυστέρηση στην ανάπτυξη των διαδικασιών αφαίρεσης και κατηγοροποίησης, όπως, επίσης, και αντικειμενικές ενδείξεις ενός φτωχού σχεσιοδυναμικού πεδίου.
