Χαράλαμπος ΓΑΣΠΑΡΗΣ, Byzantine families in Venetian context: The Gavalas and Ialinas family in Venetian Crete (XIIIth-XIVth centuries), Βυζαντινά Σύμμεικτα, 29|2019, 1-132

Βυζαντινές οικογένειες σε βενετικό περιβάλλον: Οι οικογένειες Γαβαλά και Γιαλινά στη βενετική Κρήτη (13ος-14ος αι.)Οι στρατηγικές των μεγάλων βυζαντινών/ελληνικών οικογενειών στη βενετική Κρήτη κατά τον 13ο και 14ο αι. είχαν ως πρωταρχικό στόχο τη διατήρηση ή και την ισχυροποίησή τους στο νέο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον. Αν εξαιρέσουμε τον πλέον δυναμικό τρόπο επίτευξης του στόχου αυτού, δηλαδή τις επαναστάσεις, τότε οι κύριες στρατηγικές ήταν από τη μια οι επιγαμίες τόσο μεταξύ των οικογενειών αυτών όσο και με τις νέες βενετικές οικογένειες, και από την άλλη η αστική οικονομική δραστηριότητα. Με τον τρόπο αυτό κατόρθωσαν να διατηρήσουν ή και να ενισχύσουν την έγγειο ιδιοκτησία τους, καθώς και να αυξήσουν τον πλούτο τους. Οι ελληνικές οικογένειες επέδειξαν την απαραίτητη προσαρμοστικότητα, αν και όχι όλες στον ίδιο βαθμό. Έτσι, δεν μπορούμε να μιλάμε για ενιαία στρατηγική των μεγάλων ελληνικών οικογενειών, αλλά για στρατηγικές που υιοθετούνται από κάθε ελληνική οικογένεια ξεχωριστά, ή ακόμη και από έναν κλάδο της ίδιας οικογένειας.