EFI RAGIA, THE GEOGRAPHY OF THE PROVINCIAL ADMINISTRATION OF THE BYZANTINE EMPIRE (CA. 600-1200): I.3. APOTHEKAI OF AFRICA AND SICILY, FINAL NOTES AND CONCLUSIONS, Ἑῶα καὶ Ἑσπέρια, 8|2012, 113-144
Η παρούσα εργασία χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο ασχολείται με τις αποθήκες Αφρικής και Σικελίας. Η αποθήκη Αφρικής λειτούργησε το 673/4 και θεωρείται ότι μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο της βυζαντινο-αραβικής αντιπαράθεσης κατά τη διάρκεια του αποκλεισμού της Κωνσταντινούπολης (674-678). Η αποθήκη Σικελίας λειτούργησε λίγα χρόνια αργότερα, το 696/7, και μπορεί να συνδεθεί με την εκστρατεία των Βυζαντινών για την ανακατάληψη της Αφρικής που τελούσε υπό τις διαταγές του πατρικίου Ιωάννη. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται και σχολιάζονται νέες σφραγίδες των αποθηκών και των βασιλικών κομμερκίων που χρονολογούνται από τα τέλη του 7ου αι. ως τη δεκαετία 740 που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα. Αναθεωρείται η άποψη, σύμφωνα με την οποία η σφραγίδα της Κάτω Εξαπόλεως (741/2) προέρχεται από την επαρχία Αρμενίας Α΄. Προτείνεται αντιθέτως ότι αυτός ο σπάνιος γεωγραφικός όρος αναφέρεται στην αρχαία Δωρική Εξάπολη, δηλαδή στις πόλεις της Κω, Αλικαρνασσού, Κνίδου, και της Ρόδου (Ιαλυσός, Κάμειρος, Λίνδος). Τέλος, παρουσιάζονται οι σφραγίδες που σχετίζονται με τον θεσμό των αποθηκών/βασιλικών κομμερκίων οι οποίες χρονολογούνται μετά το 787/8. Το τρίτο και τελευταίο μέρος της μελέτης είναι αφιερωμένο σε γενικά συμπεράσματα από την γεωγραφική επισκόπηση της επαρχιακής διοίκησης από τα τέλη του 7ου αι. ως τα μέσα περίπου του 8ου αι. Επισημαίνονται προβλήματα που προκύπτουν από την ερμηνεία και το περιεχόμενο που έχει δώσει η νεότερη έρευνα στον θεσμό των αποθηκών/βασιλικών κομμερκίων και πιστοποιείται ότι η περίοδος περ. 717/8-738/9 ήταν η περίοδος μετάβασης από το παλαιότερο υστερορρωμαϊκό σύστημα επαρχιακής διοίκησης στο νέο σύστημα «θεματικής» διοίκησης των επαρχιών. Τη μελέτη συμπληρώνει κατάλογος των αποθηκών των επαρχιών του Βυζαντινού κράτους, οι οποίες κατατάσσονται πλέον κατά περιφέρειες και διευκολύνουν την κατανόηση των συμπερασμάτων της παρούσης εργασίας.
